वटपौर्णिमा पूजा कशी करावी?
Vat Purnima 2024 :वटपौर्णिमा हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा सण आहे. हा सण प्रामुख्याने विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि सुखसमृद्धीसाठी साजरा करतात. वटपौर्णिमा हा सण जेष्ठ महिन्यातील पौर्णिमेच्या दिवशी येतो आणि या दिवशी वडाच्या झाडाची पूजा केली जाते. या सणाचे महत्त्व आणि पूजेचे विधी समजून घेण्यासाठी खालील माहिती उपयुक्त ठरू शकते.
वटपौर्णिमेचे महत्त्व
Vat Purnima 2024 :वटपौर्णिमेचे मूळ महाभारत काळात आढळते. सती सावित्रीने आपल्या पती सत्यवानाला यमराजाच्या पाशातून मुक्त करण्यासाठी कठोर तपस्या केली होती. वडाच्या झाडाखाली बसून तिने उपवास धरला आणि यमराजाला प्रसन्न केले. त्यामुळे वडाच्या झाडाला आयुष्य वाढवणारे वृक्ष मानले जाते. विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या आयुष्यासाठी आणि कुटुंबाच्या सुखसमृद्धीसाठी वडाच्या झाडाची पूजा करतात.
वटपौर्णिमेची तयारी
वटपौर्णिमेच्या पूजेच्या तयारीसाठी काही आवश्यक साहित्य गोळा करणे गरजेचे आहे. या पूजेच्या तयारीमध्ये खालील वस्तूंचा समावेश असतो:
- वडाच्या झाडाची फांदी किंवा वडाचे झाड
- हळद-कुंकू
- अक्षता (तांदूळ)
- फुलं
- कापूस
- धूप, दिवा, वाती, तूप किंवा तेल
- प्रसाद (फलाहार किंवा गोडधोड)
- पाण्याचा तांब्या
- पवित्र धागा (कुंकवाचे कोंदण असलेला धागा)
- नैवेद्य (दुध, साखर, फळे, इ.)
वटपौर्णिमा पूजा विधी
Vat Purnima 2024 :वटपौर्णिमेच्या दिवशी लवकर उठून स्नान करून स्वच्छ वस्त्र परिधान करणे महत्त्वाचे आहे. यानंतर पूजेची तयारी सुरू करावी.
ad
- स्थळाची तयारी: वडाच्या झाडाजवळ स्वच्छ जागा तयार करावी. झाडाच्या भोवती गंध, अक्षता आणि फुलं वाहून त्या जागेची शुद्धी करावी.
- वडाच्या झाडाची पूजा: वडाच्या झाडाच्या फांदीला किंवा झाडाच्या मूळाला हळद-कुंकू लावून पूजा करावी. झाडाला पवित्र धागा बांधावा आणि त्यावर फुलांची माळ घालावी.
- दीपप्रज्वलन आणि धूप: झाडाजवळ दिवा लावावा आणि धूप लावून त्याचा सुवास पसरावा.
- मंत्रोच्चार: पूजेच्या वेळी सती सावित्रीचा मंत्र, व्रत कथा किंवा व्रत गीत म्हणावं.
- प्रदक्षिणा: वडाच्या झाडाची तीन वेळा किंवा पाच वेळा प्रदक्षिणा घालावी. प्रत्येक प्रदक्षिणेनंतर झाडावर पाणी घालावे आणि फुलं अर्पण करावीत.
- प्रसाद वितरण: पूजा झाल्यानंतर नैवेद्य म्हणून ठेवलेल्या प्रसादाचा स्वीकार करावा आणि इतरांसोबत वाटावा.
पूजेच्या वेळी पाळावयाची काही नियम
- पूजेच्या वेळी मनोभावे प्रार्थना करावी.
- वडाच्या झाडाचे पान, फांदी तोडू नये.
- पूजेसाठी नैवेद्य, प्रसाद शुद्ध असावा.
- पूजा संपल्यानंतर वडाच्या झाडाजवळ स्वच्छता ठेवावी.
व्रताचे नियम
वटपौर्णिमेच्या दिवशी विवाहित स्त्रियांनी उपवास करावा. उपवासाच्या वेळी फलाहार, दूध, फळांचे रस घेऊ शकता. उपवासाची समाप्ती पूजेच्या समाप्ती नंतर केली जाते.
वटपौर्णिमेचे सामाजिक महत्त्व
वटपौर्णिमेच्या पूजेमुळे महिलांच्या मनोबलात वाढ होते. या सणाच्या माध्यमातून निसर्गप्रेम, वृक्षसंवर्धन आणि पर्यावरणाचे रक्षण करण्याचा संदेश दिला जातो. वटपौर्णिमा सणाच्या निमित्ताने महिलांच्या सामाजिक जीवनात सणाच्या निमित्ताने एकत्र येऊन परस्पर संवाद साधला जातो.
वटपौर्णिमेचे धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व
वटपौर्णिमा सणाच्या माध्यमातून सावित्रीच्या कथेचे महत्त्व समाजाला समजते. हा सण श्रद्धा आणि निष्ठेचे प्रतीक आहे. सांस्कृतिक दृष्टीने पाहता, या सणामुळे भारतीय संस्कृतीचे मूल्य समाजात रूजवले जातात.
वटपौर्णिमा हा सण विवाहित महिलांसाठी एक विशेष दिवस आहे. या दिवशी केलेली पूजा त्यांच्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि कुटुंबाच्या सुख-समृद्धीसाठी फलदायी मानली जाते. वटपौर्णिमेची पूजा एक शाश्वत नाते दृढ करणारी प्रथा आहे, ज्यामुळे स्त्री-पुरुष नात्यातील प्रेम आणि निष्ठा वाढते.
