कामगारांनी आपल्या नोकरीविषयक हितसंबंधांच्या संरक्षणासाठी व संवर्धनासाठी स्थापिलेली स्थायी स्वरूपाची संघटना. अशा संघटना जगातील जवळजवळ सर्व देशांत कामगारांनी स्थापिलेल्या आहेत. कामगार जेव्हा मोठ्या संख्येने एकत्र येऊन एक कारखानदारासाठी काम करू लागतात, त्यावेळी संघटनेची आवश्यकता निर्माण होते.
कामगार संघटना कायदा १९२६ हा कामगार संघटनांना कायदेशीर मान्यता देऊन त्यांना विशिष्ट दर्जा मिळवून देण्यासाठी व अशा संघटनांच्या सभासदांना संरक्षण देण्यासाठी इ.स. १९२६ साली भारतात तयार करण्यात आला.
भारतातील पहिली कामगार संघटना कोणती
आधुनिक स्वरूपाची पहिली कामगार संघटना १९१८ साली मद्रास येथे ‘मद्रास लेबर युनियन’ या नावाने स्थापन झाली. अ‍ॅनी बेझंट यांचे सहकारी बी. पी. वाडिया यांनी ही संघटना उभारण्याच्या कामात पुढाकार घेतला होता.
महाराष्ट्रातील कामगार चळवळीचा उगम कोठे झाला
टिळक तुरुंगात असताना महाराष्ट्रातील एक अभ्यासक धर्मानंद कोसंबी अध्ययनासाठी पश्‍चात्त्य राष्ट्रांची भटकंती करून आले. … पश्‍चिमेत असताना ते ‘केसरी’साठी तिकडची वार्तापत्रे आणि लेख पाठवीत. चच ‘केसरी’च्या वाचकांना मार्क्‍स आणि चकमकी (युनियन) त्यांच्या चालवा चालक परिचय ओळखला जातो
